Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK)

Ostatnio gorącym tematem stały się Pracownice Plany Kapitałowe (PPK). PPK to nowy system długotrwałego oszczędzania, równoległy do systemu emerytalnego. Utworzenie PPK polega m.in. na zawarciu umowy o zarządzanie PPK z wybraną instytucją finansową, która zarządza środkami gromadzonymi w PPK z przeznaczeniem na cele emerytalne. Schemat działania PPK opiera się na trzech źródłach finansowania: ze strony podmiotu zatrudniającego, osoby zatrudnianej i od państwa.

Przepisy ustawy z 4.10.2018 r. o Pracowniczych Planach Kapitałowych będą dotyczyć poszczególnych przedsiębiorców stopniowo, najpierw największych pod względem ilości osób zatrudnianych. W chwili obecnej ustawa obowiązuje podmioty zatrudniające co najmniej 250 osób, ale już od 1.01.2020 co najmniej 50 osób i kolejno od 1.07.2020  co najmniej 20 osób, a następnie od 1.01.2021 r mniejszych przedsiębiorców oraz podmioty sektora finansów publicznych. Czas na wprowadzenie u danego przedsiębiorcy PPK wynosi 3 miesiące licząc od w/w terminów. Istotne jest, że pod pojęciem osób zatrudnionych rozumie się również między innymi osoby wykonujące pracę na podstawie umów zlecenia, jak również członków rad nadzorczych otrzymujących wynagrodzenie za pełnienie tej funkcji. Co ważne, o ile na skutek osiągnięcia stanu zatrudnienia powstał u danego przedsiębiorcy obowiązek wprowadzenia PPK, obowiązek ten trwa nadal nawet w razie późniejszego spadku zatrudniania.

Z punktu widzenia pracodawców najistotniejsze jest to, że utworzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych poza przypadkami wyraźnie przewidzianymi w ustawie jest obligatoryjne. To pracodawca (podmiot zatrudniający) zobowiązany jest utworzyć PPK, zawrzeć umowę o zarządzanie PPK oraz podjąć dalsze, określone czynności, aby ustawowy obowiązek został zrealizowany. W praktyce będzie to zabezpieczenie rezerw finansowych na obowiązkowe wpłaty oraz na pokrycie kosztów funkcjonowania PPK, dostosowanie systemu kadrowo – płacowego, przygotowanie dokumentacji oraz poinformowanie osób zatrudnionych o funkcjonowaniu PPK tak aby mogły podjąć decyzję co do uczestnictwa. Z punktu widzenia osób zatrudnianych zaś przystąpienie do systemu PPK jest dobrowolne, przy czym przystąpienie może następować w sposób automatyczny lub też na wniosek. W przypadku osób zatrudnionych poniżej 55 roku życia mechanizm uczestnictwa jest niejako odwrócony. Osoba taka automatycznie objęta jest systemem PPK, że jednak złożyć decyzję o rezygnacji z uczestnictwa w systemie PPK. Deklaracja taka obowiązuje jedynie przez cztery lata, po upływie tego okresu osoba zatrudniona zostaje ponownie automatycznie objęta PPK.

Funkcjonowanie utworzonego już PPK polegać będzie na odprowadzaniu składki przez podmiot zatrudniający, co do zasady w wysokości 1,5 % wynagrodzenia, a przez osobę zatrudnianą – co do zasady w wysokości 2% wynagrodzenia oraz dodatkowo pod pewnymi warunkami uczestnik otrzyma jednorazową wpłatę powitalną (250zł.) oraz dopłaty roczne (240zł.) ze środków Funduszu Pracy jako udział państwa.

Czy tak odprowadzone składki zapewnią wysokie środki w chwili wypłacania? Odpowiedź nie jest oczywista. Podstawowa wysokość składek z dwóch w w/w źródeł daje nam 3,5% miesięcznie. Osiągnięcie 60 roku życia warunkuje wypłatę środków. Jednorazowo wypłacić można 25% środków zgromadzonych na rachunku, pozostałe 75% środków w 120 miesięcznych ratach.  Wyliczenie wysokości środków uzależnione jest oczywiście od wysokości wynagrodzenia.

Podsumowując, PPK to z założenia system ubezpieczenia równoległy do emerytalnego. Podmiot zatrudniający jest zobowiązany do zawarcia w pierwszej kolejności umowy o jego zarządzanie, ponieważ w przeciwnym razie naraża się na karę grzywny. Decyzja uczestnictwa w PPK należy już do poszczególnych uczestników (osób zatrudnionych). Niestety w konstrukcji PPK instytucje finansowe nie zapewniają gwarantowanej stopy zwrotu dla uczestników PPK, a uczestnik ponosi pełne ryzyko inwestycyjne. Praktyka na pewno pokaże wiele dodatkowych zagadnień z tym związanych jak również potrzebę wyjaśnienia poszczególnych kwestii prawnych.