Specustawa biogazowa: Nowe możliwości dla biogazowni rolniczych
W dniu 11 sierpnia 2023 roku w Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa z dnia 13 lipca 2023 roku o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu (potocznie nazywana specustawą biogazową). Specustawa biogazowa ma za zadanie usprawnić proces realizacji biogazowni rolniczych oraz zachęcić rolników do inwestowania w odnawialne źródła energii. Dotychczas inwestycje w biogazownie rolnicze były realizowane na podstawie ogólnych przepisów tj. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, prawa budowlanego, prawa energetycznego oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii. Specustawa biogazowa wprowadza natomiast szereg rozwiązań, które mają na celu przyspieszyć i usprawnić proces inwestycyjny w biogazownie rolnicze, poniżej wskazujemy najważniejsze z nich.
Biogazownie objęte specustawą biogazową
Specustawa skierowana jest do podmiotów z branży rolniczej. Z tego względu zakres zastosowania specustawy ogranicza się wyłącznie do biogazowni zlokalizowanych na nieruchomości, do której tytuł prawny posiada podmiot prowadzący gospodarstwo rolne lub wykonujący działalność w zakresie produkcji artykułów rolno-spożywczych bądź produkcji wina, z których będzie pochodzić co najmniej część substratów wykorzystywanych w tej biogazowni rolniczej. W specustawie nie określono jak duży substrat pochodzący z własnej produkcji musi być wykorzystywany w biogazowni, niedopuszczalne jest jedynie, by całość substratu pochodziła z produkcji zewnętrznej.
Drugie kryterium odnosi się do mocy biogazowej biogazowni. Specustawa znajduje się zastosowanie do biogazowni, w których wytwarzana moc elektryczna nie przekracza 3,5 MW, moc cieplna 10,5 MW, wydajność rocznej produkcji biogazu ogranicza się do 14 mln m³, a biometanu do 8,4 mln m³. Podkreślić przy tym należy, że w przypadku, gdy dany podmiot posiada na obszarze jednej gminy kilka biogazowni rolniczych to ich łączna moc i wydajność nie może przekraczać limitów wskazanych w zdaniu poprzednim.
Trzecie kryterium, jakie musi spełnić biogazownia, dotyczy substratów, które mogą być wykorzystywane w biogazowni w celu wytwarzania biogazu rolniczego, energii elektrycznej, ciepła lub biometanu. W specustawie dopuszczono możliwość wykorzystania następujących substratów: produkty rolne oraz produkty uboczne rolnictwa, w tym odchody zwierzęce, produkty z przetwórstwa produktów pochodzenia rolniczego i produktów ubocznych, odpady lub pozostałości z tego przetwórstwa, w tym z przetwórstwa i produkcji żywności, pochodzące z zakładów przemysłowych, biomasa roślinna zebrana z terenów innych niż zaewidencjonowane jako rolne oraz odchody zwierzęce pozyskane z działalności innej niż rolnicza.
Zwolnienie z obowiązku zmiany przeznaczenia gruntów w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego
Specustawa zawiera uregulowania, które mają na celu bardziej liberalne interpretowanie postanowień miejscowych planów zagospodarowania pod kątem możliwości lokalizacji biogazowni. W specustawie przyjmuje się, że przeznaczenie terenu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dopuszczające możliwość lokalizacji zabudowy związanej z rolnictwem lub produkcją, lub magazynowaniem, należy interpretować jako dopuszczające również lokalizację biogazowni rolniczej, chyba że ustalenia miejscowego planu będą wprost zakazuje lokalizacji tego rodzaju biogazowni lub też powierzchnia gruntów rolnych planowanych do przeznaczenia pod biogazownię rolniczą jest większa niż 1 ha lub zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa wymagana jest zgoda na zmianę zagospodarowania gruntów rolnych.
Przyspieszenie procesu budowy
Specustawa biogazowa ma na celu również przyspieszenie procesu budowy biogazowni rolniczej. W przypadku biogazowni, która będzie zlokalizowana na terenie, na którym nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, inwestor będzie zobowiązany do uzyskania decyzji o warunkach zabudowy. Organ właściwy do wydania decyzji o warunkach zabudowy będzie zobowiązany do wydania decyzji w terminie 65 dni od złożenia wniosku, pod rygorem grzywny.
Z kolei pozwolenie na budowę biogazowni musi zostać wydane przez właściwy organ w terminie 45 dni, pod rygorem grzywny.
Istotne jest również, że ustawodawca w okresie przejściowym (tj. do 31 grudnia 2025 roku) wprowadził specjalny tryb lokalizacji biogazowni w trybie tzw. specuchwały. Inwestor korzystając w tego trybu może złożyć wniosek o wyrażenie przez gminę zgody na lokalizację biogazowni, a gmina może udzielić takiej zgody w drodze uchwały. W przypadku tego trybu lokalizacja biogazowni jest możliwa niezależne od postanowień miejscowego planu lub nawet w przypadku braku miejscowego planu. Koniecznym jest natomiast, by lokalizacja biogazowni nie była sprzeczna ze studium uwarunkowań i kierunków przestrzennych gminy (tj. biogazownia musi znajdować się na terenie przeznaczonym w studium pod zabudowę związaną z rolnictwem lub produkcją).
Ułatwienia w wydaniu warunków przyłączenia
Ustawa wprowadza również ułatwienia w wydaniu warunków przyłączenia biogazowni rolniczej do sieci. Zgodnie ze specustawą proces uzyskania warunków przyłączenia ma zostać znacznie skrócony poprzez zobowiązanie operatorów sieci do wydania warunków przyłączenia biogazowni rolniczych do sieci w terminie do 30 dni od daty złożenia wniosku.
Specustawa biogazowa to bez wątpienia ważny krok w kierunku przyspieszenia transformacji energetycznej obszarów wiejskich. Jeżeli jesteś rolnikiem, rozważasz inwestycję w biogazownię i masz pytania dotyczące specustawy biogazowej, skontaktuj się z nami.
